Na podstawie art. 3 ust. 5, art. 45 ust. 1 i art. 47 ust. 2 ustawy z dnia 10 kwietnia 1974 r. – Prawo lokalowe (Dz. U. Nr 14, poz. 84), zwanej dalej „ustawą”, zarządza się, co następuje:

§ 2.[Wyodrębnienie lokali użytkowych] 1. Mały dom mieszkalny może obejmować 2 do 4 samodzielnych lokali mieszkalnych. Znajdujące się w takich domach lokale użytkowe, konieczne do wykonywania zawodu przez właściciela, jego dzieci lub rodziców, stanowią część składową lokalu mieszkalnego; do powierzchni lokalu stanowiącego odrębną nieruchomość nie wlicza się powierzchni lokalu użytkowego.

2. Wyodrębnienie własności lokali jako odrębnych nieruchomości w domu, o którym mowa w ust. 1, może nastąpić bez względu na dzień oddania takiego domu do użytku.

§ 3.[Powierzchnia użytkowa lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość] 1. Powierzchnia użytkowa lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość nie może przekraczać wielkości powierzchni określonej w § 1 ust. 1. W domach wybudowanych przed dniem wejścia w życie ustawy powierzchnia użytkowa lokali może być większa, jeżeli każdy z lokali obejmuje nie więcej niż 5 izb.

2. Przebudowa lokalu w małym domu mieszkalnym, w której następstwie lokal przekracza wielkości określone w ust. 1, nie wpływa na uprawnienia właścicieli do dysponowania lokalami.

3. Do lokali w małych domach mieszkalnych stosuje się odpowiednio przepisy § 1 ust. 4 i 5.

§ 4.[Stosowanie przepisu § 3 ust. 1 rozporządzenia] Przepisy § 3 ust. 1 stosuje się również do lokali zajmowanych przez właścicieli domów wielomieszkaniowych sprawujących zarząd swym domem, o którym mowa w art. 27 ustawy, z tym że w razie konieczności przeznaczenia części mieszkania na wykonywanie pracy zawodowej – uprawnienie do zwiększonej powierzchni lokalu przysługuje jedynie właścicielowi domu.

§ 5.[Powierzchnia użytkowa domu mieszkalno-pensjonatowego] Powierzchnia użytkowa domu mieszkalno-pensjonatowego nie może przekraczać 220 m², a domu letniskowego – 110 m².

§ 5a.[Powierzchnia całkowita domów wybudowanych na podstawie pozwoleń wydanych po 1 września 1980 r.] 1. Przepisów § 1 ust. 1-4 i § 5 w zakresie dotyczącym wielkości powierzchni użytkowej domu jednorodzinnego, domu mieszkalno-pensjonatowego i domu letniskowego nie stosuje się do domów wybudowanych na podstawie pozwoleń na budowę wydanych po dniu 1 września 1980 r. Dopuszczalną wielkość tych domów oraz małych domów mieszkalnych określa się w powierzchni całkowitej.

2. Powierzchnia całkowita domów, o których mowa w ust. 1, nie może przekraczać:

1) domu jednorodzinnego – 220 m², a w razie konieczności przeznaczenia części mieszkania w takim domu na wykonywanie pracy zawodowej przez właściciela, jego dzieci lub rodziców – 270 m²,

2) małego domu mieszkalnego obejmującego dwa lokale – 400 m², trzy lokale – 550 m², cztery lokale – 700 m²,

3) domu mieszkalno-pensjonatowego – 400 m²,

4) domu letniskowego – 110 m².

3. Do powierzchni całkowitej domu jednorodzinnego nie przekraczającej 220 m² oraz do powierzchni całkowitej małego domu mieszkalnego nie wlicza się powierzchni lokali użytkowych.

4. Powierzchnię całkowitą domów, o których mowa w ust. 1, stanowi powierzchnia wszystkich kondygnacji, w tym także kondygnacji podziemnych, mierzona po obrysie zewnętrznym ścian. Do powierzchni całkowitej zalicza się również:

1) powierzchnię galerii i logii oraz

2) powierzchnię poddaszy lub ich części, a także pomieszczeń na poddaszach o wysokości mierzonej w świetle konstrukcji dachu lub stropu równej i większej niż 1,90 m.

§ 7.[Norma powierzchni mieszkalnej przysługującej jednej osobie] 1. Norma powierzchni mieszkalnej, przysługującej jednej osobie, wynosi 7–10 m².

2. Lokale odpowiadające normatywom projektowania mieszkań zasiedla się według normatywów obowiązujących w dniu dokonania przydziału.

3. Młodym bezdzietnym małżeństwom uwzględnia się normę zaludnienia należną ich przyszłemu dziecku.

4. Powierzchnia mieszkalna lokalu przydzielonego osobie samotnej nie może być mniejsza niż 10 m².

§ 8.[Ustalenie korzystniejszych norm zaludnienia] W razie poprawy sytuacji mieszkaniowej w poszczególnych miejscowościach właściwe dla nich rady narodowe mogą ustalać korzystniejsze normy zaludnienia od norm określonych w § 7 ust. 1.

§ 9.[Dodatkowa powierzchnia mieszkalna] 1. W wypadkach uzasadnionych potrzebą zajmowania lokalu o większej powierzchni od przysługującej na podstawie norm zaludnienia może być przyznana dodatkowa powierzchnia mieszkalna.

2. Dodatkową powierzchnię mieszkalną przyznaje się w postaci jednej normy, z tym że należy dążyć, aby norma ta łącznie z przysługującą normą podstawową stanowiła osobny pokój.

§ 10.[Warunki przyznania dodatkowej powierzchni mieszkalnej] 1. Uprawnienie do dodatkowej powierzchni mieszkalnej może być przyznane osobom:

1) szczególnie zasłużonym dla Polski Ludowej,

2) prowadzącym twórczą działalność w dziedzinie kultury i sztuki lub działalność publicystyczną,

3) zajmującym odpowiedzialne stanowiska w pracy zawodowej, politycznej i społecznej lub prowadzącym działalność naukową, wynalazczą bądź racjonalizatorską,

4) których stan zdrowia tego wymaga.

2. Uprawnienie przyznane osobom wymienionym w ust. 1 pkt 1 i 2 oraz osobom prowadzącym działalność naukową nie wygasa z przejściem tych osób na emeryturę lub rentę.

3. Prezes Rady Ministrów określi szczegółowo, jakie stanowiska w pracy zawodowej, politycznej i społecznej uważa się za odpowiedzialne w rozumieniu ust. 1 pkt 3.

4. Minister Zdrowia i Opieki Społecznej określi szczegółowo wypadki uzasadniające korzystanie z dodatkowej powierzchni mieszkalnej ze względu na stan zdrowia.

§ 11.[Organy decydujące o przyznaniu uprawnień do korzystania z dodatkowej powierzchni mieszkalnej] 1. O przyznaniu uprawnień do korzystania z dodatkowej powierzchni mieszkalnej:

1) na podstawie § 10 ust. 1 pkt 1 i 2 decyduje terenowy organ administracji państwowej stopnia wojewódzkiego,

2) na podstawie § 10 ust. 1 pkt 3 decydują w stosunku do:

a) pracowników naczelnych i centralnych organów państwowych oraz podległych im jednostek – kierownicy tych organów,

b) pracowników urzędów terenowych organów administracji państwowej i podległych tym organom jednostek – terenowy organ administracji państwowej stopnia wojewódzkiego,

c) pracowników organizacji politycznych lub społecznych i podległych im jednostek – osoby wyznaczone przez naczelne władze tych organizacji,

d) pracowników organizacji spółdzielczych – Prezes Naczelnej Rady Spółdzielczej i zarządy właściwych centralnych związków spółdzielni,

3) na podstawie § 10 ust. 1 pkt 4 – decyduje terenowy organ administracji państwowej stopnia powiatowego.

2. Organy decydujące o przyznaniu uprawnień do korzystania z dodatkowej powierzchni mieszkalnej są obowiązane prowadzić rejestr wydanych decyzji.

§ 12.[Realizacja uprawnień w razie zbiegu uprawnień do dodatkowej powierzchni mieszkalnej] 1. W razie zbiegu uprawnień do dodatkowej powierzchni mieszkalnej wśród osób pozostających we wspólnym gospodarstwie domowym, uprawnienie takie może być zrealizowane tylko przez jedną z tych osób, chyba że wykonują prace odmiennego rodzaju, nie pozwalające na jednoczesne wykorzystanie tego samego pokoju, lub gdy przyznanie dodatkowej powierzchni mieszkalnej nastąpiło z różnych tytułów.

2. W razie ustania przyczyny uzasadniającej przyznanie dodatkowej powierzchni mieszkalnej uprawnienie takie podlega cofnięciu z zastrzeżeniem przepisu § 10 ust. 2. O cofnięciu uprawnienia decyduje organ, który je przyznał lub organ wyższego stopnia.

§ 13.[Prawo do zajmowania części lokalu mieszkalnego przez rzemieślników i osoby wykonujące pracę nakładczą] 1. Rzemieślnikom i osobom wykonującym pracę nakładczą w domu przysługuje prawo do zajmowania części lokalu mieszkalnego na warsztat pracy w granicach określonych w § 9 ust. 2.

2. Podstawą do zajmowania przez osoby wymienione w ust. 1 części lokalu mieszkalnego na warsztat pracy jest faktyczne wykonywanie zawodu w zajmowanym lokalu zgodnie z posiadanymi uprawnieniami.

3. Uprawnienie, o którym mowa w ust. 1, nie przysługuje wymienionym w tym przepisie osobom posiadającym oddzielne lokale użytkowe.

§ 14.[Przydzielenie najemcy dodatkowej powierzchni mieszkalnej] Na podstawie orzeczenia o przyznaniu uprawnienia do dodatkowej powierzchni mieszkalnej organ dysponujący lokalem mieszkalnym przydzieli najemcy w miarę możliwości dodatkową powierzchnię mieszkalną. Organ ten nie może odmówić przydziału w wypadku, gdy uprawniony faktycznie korzysta już z dodatkowej powierzchni mieszkalnej.

§ 15.[Wyłączenie stosowania przepisów rozporządzenia] Przepisów § 10–13 nie stosuje się do nauczycieli i nauczycieli akademickich, uprawnionych do korzystania z dodatkowej powierzchni mieszkalnej na podstawie ustawy z dnia 27 kwietnia 1972 r. – Karta praw i obowiązków nauczyciela (Dz. U. z 1972 r. Nr 16, poz. 114, z 1973 r. Nr 12, poz. 89 i z 1974 r. Nr 22, poz. 131).

§ 16.[Podmiot sprawujący nadzór nad wykonywaniem przepisów] Prezes Rady Ministrów sprawuje nadzór nad właściwym wykonywaniem przepisów o przyznawaniu uprawnień do dodatkowej powierzchni mieszkalnej.

§ 18.[Stosowanie przepisów o normach zaludnienia lokali mieszkalnych] Do mieszkań funkcyjnych, przydzielanych pracownikom wchodzącym w skład pogotowia produkcyjnego i technicznego, stosuje się przepisy o normach zaludnienia lokali mieszkalnych.

§ 19.[Uprawnienie bliskich pozostających z pracownikiem we wspólnym gospodarstwie domowym] Zakład pracy nie może odmówić osobom bliskim pozostającym z pracownikiem we wspólnym gospodarstwie domowym prawa zamieszkania w przydzielonym pracownikowi mieszkaniu funkcyjnym.

§ 20.[Przyczyny cofnięcia przydziału mieszkania funkcyjnego] 1. W razie ustania stosunku pracy zakład pracy powinien cofnąć najemcy przydział mieszkania funkcyjnego i nakazać jego opróżnienie.

2. Zakład pracy może cofnąć najemcy przydział mieszkania funkcyjnego, chociażby stosunek pracy trwał nadal, jeżeli ustały warunki uzasadniające dalsze zajmowanie takiego mieszkania.

§ 21.[Prawo do lokalu zamiennego] 1. Osobie zobowiązanej do opróżnienia mieszkania funkcyjnego przysługuje prawo do lokalu zamiennego w razie:

1) zmiany charakteru pracy w danym zakładzie pracy na nie wymagającą zajmowania mieszkania funkcyjnego,

2) rozwiązania stosunku pracy przez:

a) zakład pracy bez wypowiedzenia z przyczyn nie zawinionych przez pracownika lub w drodze wypowiedzenia, z wyjątkiem dozorców i palaczy centralnego ogrzewania, jeżeli wypowiedzenie nastąpiło z powodu nienależytego wykonywania obowiązków wynikających z umowy o pracę,

b) pracownika w drodze wypowiedzenia z powodu niezachowania przez zakład pracy podstawowych warunków wynikających z umowy o pracę (innego aktu, na podstawie którego został nawiązany stosunek pracy),

c) pracownika ze względu na szkodliwy wpływ wykonywanej pracy na jego zdrowie w wypadkach uzasadniających rozwiązanie przez niego umowy o pracę bez wypowiedzenia.

3) przejścia na emeryturę lub rentę.

2. Do stwierdzenia, że wypowiedzenie stosunku pracy z dozorcą lub palaczem centralnego ogrzewania nastąpiło z powodu nienależytego wykonywania obowiązków wynikających z umowy o pracę, jest powołany terenowy organ administracji państwowej właściwy ze względu na miejsce położenia nieruchomości.

3. Spory co do przyczyn rozwiązania stosunku pracy podlegają rozstrzyganiu w trybie właściwym do rozpatrywania spraw o roszczenia pracowników ze stosunku pracy, przy czym do czasu rozstrzygnięcia takiego sporu postępowanie o opróżnienie mieszkania funkcyjnego ulega zawieszeniu.

§ 22.[Warunki przyznania prawa do lokalu zamiennego] 1. Osoby bliskie pracownika zmarłego w czasie trwania stosunku pracy lub zmarłego przed przydzieleniem lokalu zamiennego, które pozostawały z nim we wspólnym gospodarstwie domowym, mają prawo do lokalu zamiennego.

2. Osoba rozwiedziona, mieszkająca w mieszkaniu funkcyjnym, na które przydział posiada były małżonek, zachowuje prawo do zamieszkiwania w tym mieszkaniu do czasu uzyskania innego lokalu.

§ 23.[Prawa przysługujące osobie przekwaterowanej z mieszkania funkcyjnego] 1. Jeżeli osobie przekwaterowywanej z mieszkania funkcyjnego przysługuje prawo do lokalu zamiennego, obowiązek dostarczenia takiego lokalu obciąża zakład pracy, w którego dyspozycji pozostaje mieszkanie funkcyjne.

2. Obowiązek dostarczenia lokalu zamiennego obciąża również zakład pracy zatrudniający osobę, o której mowa w ust. 1, lub terenowy organ administracji państwowej właściwy ze względu na miejsce zamieszkania bądź zatrudnienia takiej osoby, jeżeli zakład pracy, w którego dyspozycji pozostaje mieszkanie funkcyjne, nie posiada lokalu zamiennego.

§ 24.[Obowiązek zapewnienia pomieszczenia zastępczego] Osobie obowiązanej do opróżnienia mieszkania funkcyjnego, której nie przysługuje prawo do lokalu zamiennego, należy zapewnić pomieszczenie zastępcze, jeżeli nie ma ona możliwości uzyskania mieszkania we własnym zakresie.

§ 25.[Uprawnienie do dokonania przeróbek lub przebudowy mieszkania funkcyjnego] 1. Zakład pracy jest uprawniony do dokonania przeróbek mieszkania funkcyjnego lub jego przebudowy.

2. Do mieszkań funkcyjnych stosuje się odpowiednio przepisy art. 21, 29–31, 33 ust. 2, 37 i 40 ustawy.

§ 27.[Wykonalność decyzji o opróżnieniu mieszkań] Ostateczne decyzje o opróżnieniu mieszkań nie odpowiadających warunkom przewidzianym w art. 46 ust. 1 ustawy dla mieszkań funkcyjnych, wydane na podstawie dotychczasowych przepisów, a nie wykonane do dnia wejścia w życie ustawy – stają się niewykonalne.

§ 28.[Przepisy uchylone] Tracą moc:

1) rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 25 marca 1959 r. w sprawie warunków przydziału i opróżniania mieszkań służbowych, właściwości organów w tych sprawach i trybu postępowania (Dz. U. Nr 24, poz. 152),

2) rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 4 grudnia 1959 r. w sprawie przydzielania mieszkań służbowych w zakładowych domach mieszkalnych organizacji spółdzielczych (Dz. U. Nr 70, poz. 440),

3) przepisy § 2–6 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 14 maja 1964 r. w sprawie opróżniania lokali oraz ustalenia wysokości czynszu najmu za niektóre lokale w budynkach położonych na terenie państwowych gospodarstw rolnych i leśnych oraz przedsiębiorstw mechanizacji rolnictwa (Dz. U. Nr 19, poz. 114),

4) uchwała nr 583 Rady Ministrów z dnia 9 lipca 1952 r. w sprawie dodatkowej powierzchni mieszkalnej (Monitor Polski z 1952 r. Nr A-83, poz. 1326 i Nr A-100, poz. 1529),

5) zarządzenie Ministra Gospodarki Komunalnej z dnia 18 stycznia 1972 r. w sprawie zasad ustalania norm zaludnienia lokali mieszkalnych (Monitor Polski Nr 8, poz. 54).

§ 29.[Wejście w życie] Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem 1 sierpnia 1974 r.