Komentarz do VAT 2024 - Art. 15

I. Uwagi wstępne

[Posiadanie statusu podatnika] Aby czynności wymienione w art. 5 ustawy o VAT (tj. w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu) podlegały opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, muszą być dokonywane przez podmiot, który w związku z ich wykonywaniem jest podatnikiem (zob. wyrok NSA z 24 kwietnia 2007 r., sygn. I FSK 603/06). W konsekwencji posiadanie przez dany podmiot statusu podatnika warunkuje opodatkowanie podatkiem od towarów i usług.

Komentowany artykuł stanowi pierwszy z czterech artykułów określających, jakie podmioty posiadają status podatnika. Jest to jednocześnie najważniejszy z tych artykułów, gdyż trwale obejmuje najszerszą grupę podmiotów. Przepisy art 15a ustawy o VAT status podatników przyznają bowiem tylko grupom VAT, zaś podmiotom wymienionym w art. 16 i 17 ustawy o VAT status podatnika przysługuje jedynie incydentalnie.

[Globalne znaczenie pojęcia podatnik] Pojęcie „podatnik” nie jest ograniczone terytorialnie, a w konsekwencji należy je rozumieć globalnie. Podatnikami, o których mowa w art. 15 ustawy o VAT, są zatem wszystkie na świecie podmioty, które wykonują samodzielnie działalność gospodarczą.

W szczególności nie ma podstaw, aby określenie „podatnik”, o którym mowa w art. 15 ustawy o VAT (pojawiające się zresztą wielokrotnie w ustawie o VAT), rozumieć jako podatnika posiadającego siedzibę działalności gospodarczej na terytorium kraju. Wniosek ten potwierdza brzmienie niektórych przepisów VAT, np. art. 18a ust. 1 ustawy o VAT, który mówi o podatniku wymienionym w art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, nieposiadającym siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium państwa członkowskiego.

Stanowisko to potwierdził NSA w wyroku z 19 marca 2014 r. (sygn. I FSK 586/13). Czytamy w nim, że: