Komentarz do ustawy o CIT 2024 - Art. 5

I. Uwagi wstępne

[Zakres przepisu] Komentowany artykuł dotyczy w rzeczywistości reguł alokowania przychodów i kosztów ze źródła prowadzenia działalności gospodarczej, które samo w sobie nie prowadzi do opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych w miejscu uzyskiwania przychodów. Przy tym jest to źródło, w którego powstaniu muszą uczestniczyć co najmniej dwa podmioty, a co najmniej jeden z nich musi być podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych. Przepis wyróżnia następujące źródła takich przychodów i kosztów:

a) spółki niebędące osobą prawną,

b) wspólna własność,

c) wspólne przedsięwzięcie,

d) wspólne posiadanie lub wspólne użytkowanie rzeczy lub praw majątkowych.

W punkcie III komentująca przedstawia podstawowe informacje o wymienionych formach prowadzenia działalności lub uczestniczenia w niej.

II. Źródła podmiotowo-przedmiotowe przychodów [art. 5 ust. 1 zd. 1]

[Spółki osobowe i umowy wspólnego przedsięwzięcia] Podatnik podatku dochodowego od osób prawnych może być uczestnikiem przedsięwzięć gospodarczych, które same nie tworzą podmiotów opodatkowanych podatkiem dochodowym od osób prawnych – nie są podatnikami w rozumieniu art. 1 ustawy o CIT. Jednakże prowadzenie działalności w tych formach prowadzi do uzyskiwania efektów zarobkowych – uzyskiwania przychodów i ponoszenia kosztów. W zależności od sposobu prowadzenia takiej działalności mogą przybierać one mniej lub bardziej sformalizowane postaci.

III. Spółki osobowe

Do kategorii spółek niebędących osobą prawną należą spółki cywilne, określone spółki jawne oraz spółki partnerskie. Do tej kategorii nie należy zaliczać spółek komandytowo-akcyjnych – są one samodzielnymi podatnikami podatku dochodowego od osób prawnych. Do tej kategorii nie zaliczają się też spółki komandytowe ani wybrane spółki jawne, które są podatnikami podatku dochodowego od osób prawnych. W przypadku tych ostatnich spółek mamy więc do czynienia z niespójnością ustawową, ponieważ w rozumieniu k.s.h. pozostały one spółkami osobowymi. Tymczasem w rozumieniu ustawy o CIT spółki komandytowo­-akcyjne, spółki komandytowe i niektóre spółki jawne otrzymały cechy podmiotowości podatkowej – stały się podatnikami. W dalszej części działu III komentująca przedstawi najważniejsze postanowienia regulacji prawa handlowego odnoszące się do tych form działalności.