Komentarz do VAT 2023 - Art. 22a

I. Uwagi wstępne

[Zakres przedmiotowy] Przepisy komentowanego artykułu dzielą się na trzy grupy. Są to przepisy:

● określające warunki wyłączenia szczególnego sposobu ustalania miejsca dostaw stanowiących wewnątrzwspólnotową sprzedaż na odległość (art. 22a ust. 1 i 2 ustawy o VAT),

● dotyczące wyboru i rezygnacji ze stosowania szczególnego sposobu ustalania miejsca dostaw stanowiących wewnątrzwspólnotową sprzedaż na odległość (art. 22a ust. 3–6 ustawy o VAT),

● określające warunki uznania dostawy towarów w ramach wewnątrzwspólnotowej sprzedaży towarów na odległość za dostawę dokonaną na terytorium państwa członkowskiego zakończenia wysyłki lub transportu towarów do nabywcy (art. 22a ust. 7–11 ustawy o VAT).

II. Warunki wyłączenia szczególnego sposobu ustalania miejsca dostaw stanowiących wewnątrzwspólnotową sprzedaż na odległość [art. 22a ust. 1 i 2]

[Wyłączenie szczególnego sposobu ustalania miejsca dostaw stanowiących wewnątrzwspólnotową sprzedaż na odległość] Stosowanie art. 22 ust. 1 pkt 1a ustawy o VAT w praktyce oznacza, że podatnicy dokonujący wewnątrzwspólnotowej sprzedaży na odległość są obowiązani rejestrować się jako podatnicy w państwie członkowskim przeznaczenia i rozliczyć podatek z tytułu dokonanych dostaw. Jest to uciążliwe i często niepraktyczne, zwłaszcza w przypadku sprzedaży prowadzonej w niewielkim zakresie.

Dlatego też art. 22a ust. 1 ustawy o VAT przewiduje wyłączenie stosowania art. 22 ust. 1 pkt 1a ustawy o VAT, jeżeli łącznie spełnione są trzy warunki określone w tym przepisie. Wówczas na podstawie art. 22 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT miejscem dostawy towarów jest miejsce, w którym towary znajdują się w momencie rozpoczęcia wysyłki lub transportu do nabywcy. Konsekwencją tego jest opodatkowanie VAT dostaw towarów stanowiących wewnątrzwspólnotową sprzedaż na odległość w państwie członkowskim, z którego towary są do nabywcy wysyłane lub transportowane.

[Siedziba dostawcy] Pierwszym warunkiem wyłączenia stosowania art. 22 ust. 1 pkt 1a ustawy o VAT jest, aby dostawca posiadał siedzibę działalności gospodarczej (a w razie braku takiej siedziby – stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu) tylko na terytorium jednego państwa członkowskiego (zob. art. 22a ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT). Warunek ten został wadliwie implementowany, gdyż w jego unijnym pierwowzorze (tj. w art. 59c ust. 1 lit. a dyrektywy 2006/112) mowa jest o siedzibie dostawcy, a nie siedzibie działalności gospodarczej dostawcy.