Komentarz do VAT 2023 - Art. 9

[Zakres przedmiotowy] Komentowany artykuł określa, jakie transakcje mogą podlegać opodatkowaniu jako wewnątrzwspólnotowe nabycia towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju (zob. art. 5 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT). Nie tylko jednak transakcje spełniające warunki określone w art. 9 ustawy o VAT stanowią wewnątrzwspólnotowe nabycia towarów. Zdarzenia uważane za wewnątrzwspólnotowe nabycia towarów określają również przepisy art. 11, 12, 13a–13g ustawy o VAT.

We wszystkich przypadkach, o tym, czy dochodzi do wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów decydują obiektywne okoliczności transakcji, a nie wola stron. Jak słusznie orzekł WSA we Wrocławiu w prawomocnym wyroku z 25 listopada 2011 r. (sygn. I SA/Wr 1302/11):

Wystąpienie transakcji spełniających warunki określone w art. 9 ustawy o VAT niekoniecznie oznacza, że dochodzi do podlegającego opodatkowaniu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów. Muszą być dodatkowo spełnione następujące warunki:

1) wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów nastąpiło za wynagrodzeniem,

2) miejsce świadczenia wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów znajdowało się na terytorium kraju (zob. komentarz do art. 25 i 26 ustawy o VAT),

3) nie miał zastosowania żaden z przepisów wyłączających występowanie wewnątrz­wspólnotowego nabycia towarów (zob. komentarz do art. 10 ustawy o VAT).

Do wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, o którym mowa w art. 9 ustawy o VAT, co do zasady dochodzi, jeżeli łącznie jest spełnionych pięć warunków. Wyjątek dotyczy sytuacji, gdy przedmiotem nabycia są nowe środki transportu. Pojęcie nowych środków transportu definiuje art. 2 pkt 10 ustawy o VAT (zob. komentarz do art. 2 ustawy o VAT). W takich przypadkach muszą być spełnione tylko dwa warunki (zob. tabelę 1).