Komentarz do ustawy o CIT 2023 - Art. 16a

I. Uwagi ogólne

[Środki trwałe a odpisy amortyzacyjne] Artykuł 16a jest pierwszym z przepisów, które dotyczą składników majątku trwałego, a w szczególności aspektów podatkowych nabycia i używania takich składników. Do składników tych zaliczyć należy:

● środki trwałe oraz

● wartości niematerialne i prawne.

Komentowany artykuł dotyczy środków trwałych. Środek trwały to składnik rzeczowych aktywów przedsiębiorstwa, wyróżniający się następującymi cechami:

1) długim czasem użytkowania (powyżej 1 roku),

2) postacią rzeczową (w przeciwieństwie do wartości niematerialnych i prawnych),

3) zdatnością do użytku i

4) używaniem na potrzeby przedsiębiorstwa.

W odniesieniu do środków trwałych przyjęto rozwiązanie, zgodnie z którym wydatki na ich nabycie nie stanowią bezpośrednio kosztów uzyskania przychodów. Kosztami tymi stają się natomiast odpisy amortyzacyjne (zob. komentarz do art. 15 ust. 6). Omawiany przepis określa, kiedy podatnicy mają do czynienia ze środkiem trwałym, którego nabycie rozliczą poprzez dokonywane od niego odpisy amortyzacyjne.

II. Środki trwałe podlegające amortyzacji [art. 16a ust. 1]

[Środki trwałe] Omawiany przepis uznaje za środki trwałe podlegające amortyzacji będące własnością lub współwłasnością nabyte lub wytworzone we własnym zakresie składniki majątkowe podatnika w postaci:

1) budowli, budynków oraz lokali będących odrębną własnością,

2) maszyn, urządzeń i środków transportu oraz

3) innych przedmiotów,

– spełniających wskazane przez ustawodawcę warunki.

[Definicje budynku, budowli] Przepisy prawa podatkowego nie definiują budowli, budynku ani lokali będących odrębną własnością. Jeśli chodzi o dwie pierwsze kategorie, należy odwołać się do ustawy z 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (j.t Dz.U. z 2021 r. poz. 2351 ze zm.). Ustawa ta przede wszystkim wprowadza szerszą kategorię obiektów budowlanych, w skład której wchodzą budynki i budowle (art. 3 pkt 1 pr.bud.). Zgodnie z art. 3 pkt 2–3 pr.bud.:

● przez budynek należy rozumieć taki obiekt budowlany, który jest trwale związany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz posiada fundamenty i dach (art. 3 pkt 2 pr.bud.);