Komentarz do PIT 2023 - Art. 24a

I. Obowiązek prowadzenia pkpir [art. 24a ust. 1, 1c, 1d, 2]

[Podmioty prowadzące pkpir] Podatkową księgę przychodów i rozchodów (pkpir) zobowiązane są prowadzić osoby fizyczne prowadzące indywidualną działalność gospodarczą lub działalność gospodarczą w formie spółki cywilnej osób fizycznych, spółki jawnej osób fizycznych czy spółki partnerskiej, których dochody z działalności gospodarczej są opodatkowane według zasad ogólnych albo podatkiem liniowym - a osiągnięte w poprzednim roku przychody nie zobowiązują tych podmiotów do zaprowadzenia ksiąg rachunkowych. W związku z wejściem w życie 25 listopada 2018 r. przepisów ustawy z 5 lipca 2018 r. o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej i innych ułatwieniach związanych z sukcesją przedsiębiorstw (j.t. Dz.U. z 2021 r. poz. 170), krąg podmiotów zobowiązanych do prowadzenia pkpir został poszerzony o przedsiębiorstwa w spadku, spółki cywilne osób fizycznych i przedsiębiorstwa w spadku.

[Limit osiągniętych przychodów] Osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób fizycznych oraz spółki partnerskie są zobowiązane prowadzić w 2023 r. księgi rachunkowe, jeżeli ich przychody - w myśl art. 14 ustawy o PIT - za poprzedni rok obrotowy (tj. w 2022 roku) wyniosły co najmniej 9 654 400 zł (równowartość 2 000 000 euro). Przeliczenia kwoty 2 000 000 euro dokonuje się po średnim kursie ogłoszonym przez NBP na pierwszy dzień roboczy października roku poprzedzającego rok obrotowy. Średni kurs euro na 3 października 2022 r. wynosił 4,8272 zł/euro.

Wraz z wprowadzeniem do ustawy o PIT nowego podmiotu - przedsiębiorcy w spadku - i zaliczenia osiąganych przez niego przychodów jako odrębne źródło przychodu (i spółki osób fizycznych, i przedsiębiorstwa w spadku), zostały określone zasady wskazujące czas i okoliczności, kiedy ten podmiot ma obowiązek prowadzenia pkpir oraz ksiąg rachunkowych. W roku podatkowym, w którym zmarł przedsiębiorca, przedsiębiorstwo w spadku będzie prowadzić księgi podatkowe właściwe dla formy opodatkowania wybranej przez zmarłego przedsiębiorcę. Przy czym przedsiębiorstwo w spadku jest zobowiązane w prowadzonych księgach lub księgach rachunkowych dokonać zapisów dotyczących zdarzeń gospodarczych zaistniałych od otwarcia spadku do dnia dokonania zgłoszenia o kontynuowaniu prowadzenia przedsiębiorstwa w spadku, o którym mowa w art. 12 ust. 1c ustawy o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników, a jeżeli zgłoszenia nie dokonano - do dnia ustanowienia zarządu sukcesyjnego. Zgodnie z art. 12 ust. 10 ustawy o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwa osoby fizycznej, uprawnienie do powołania zarządcy sukcesyjnego wygasa z upływem dwóch miesięcy od dnia śmierci przedsiębiorcy (który jest jednocześnie, zgodnie z przepisami prawa cywilnego, dniem otwarcia spadku). Jeżeli jednak zarząd sukcesyjny nie zostanie ustanowiony i osoba uprawniona do dokonywania czynności zachowawczych nie dokona w okresie dwóch miesięcy od dnia śmierci przedsiębiorcy zgłoszenia o kontynuowaniu prowadzenia przedsiębiorstwa, nie wystąpi skutek w postaci uznania za podatnika PIT przedsiębiorstwa w spadku.