Komentarz do PIT 2020 - Art. 24

I. Dochód u prowadzących księgi rachunkowe [art. 24 ust. 1]

1

[Dochód podatkowy] U podmiotów prowadzących księgi rachunkowe dochód podatkowy stanowi dochód wykazany na podstawie prawidłowo prowadzonych ksiąg rachunkowych, zmniejszony o dochody wolne od podatku i zwiększony o wydatki niestanowiące kosztów uzyskania przychodów, zaliczone uprzednio w ciężar kosztów uzyskania przychodów. Należy mieć na uwadze, że pomiędzy wynikiem finansowym brutto, ustalanym zgodnie z ustawą o rachunkowości, a podstawą opodatkowania po datkiem dochodowym istnieją różnice wynikające z odmiennego traktowania poszczególnych rodzajów przychodów i kosztów przez prawo bilansowe i ustawy podatkowe.

Prowadzenie ksiąg rachunkowych wymaga stosowania określonych zasad rachunkowości (m.in. zasady memoriału, współmierności przychodów i kosztów czy też zasady ostrożności). Z kolei ustawy o podatkach dochodowych traktują przychody i koszty jeszcze inaczej - często odwołując się do zasady kasowej, kiedy przychody i koszty dla celów podatku dochodowego powstają w momencie ich faktycznej realizacji (zapłaty). Wiele z przychodów ujętych memoriałowo w księgach rachunkowych ustawy podatkowe wyłączają z opodatkowania, a w przypadku kosztów - nie uznają ich za koszty uzyskania przychodów. Stąd pojawiają się różnice pomiędzy bilansową kategorią przychodów i kosztów a przychodami i kosztami podatkowymi. Różnice te dzielimy na trwałe i przejściowe. Różnice trwałe polegają na tym, że przychody i koszty ujęte w księgach rachunkowych nie są i nigdy nie będą uznane jako przychody lub koszty podatkowe. Różnice przejściowe wynikają stąd, że niektóre przychody lub koszty bilansowe staną się przychodami lub kosztami podatkowymi po spełnieniu określonych warunków zdefiniowanych ustawami podatkowymi.

Dochód podatkowy z działalności gospodarczej jest różnicą między przychodami podatkowymi i kosztami podatkowymi. Oznacza to, że dochód ten ustalany jest na podstawie wyniku finansowego brutto, obliczonego zgodnie z ustawą o rachunkowości poprzez odpowiednią korektę przychodów i kosztów ujętych w księgach rachunkowych. Punktem wyjścia do ustalenia podstawy opodatkowania jest wynik finansowy brutto wynikający z ksiąg rachunkowych. Wynik ten należy przekształcić w podstawę opodatkowania poprzez odpowiednią korektę przychodów i kosztów, wykonując obliczenia pozaksięgowe (statystyczne), a nie dokonując korekty w księgach rachunkowych. Statystyczne ustalenie podstawy opodatkowania jest dokonywane poza księgami rachunkowymi, na podstawie przychodów i kosztów wynikających z tych ksiąg.