Komentarz do VAT 2019 - Art. 17

I. Uwagi ogólne

1

[Charakter przepisów] Z przepisów art. 17 ustawy o VAT wynika, że status podatnika podatku od towarów i usług wynikać może z faktu:

· dokonywania określonych jego przepisami czynności (zob. art. 17 ust. 1 pkt 1-8 ustawy o VAT) oraz

· bycia przedstawicielem podatkowym, o którym mowa w art. 18d ust. 1 ustawy o VAT (zob. art. 17 ust. 1b ustawy o VAT).

Przypadki te łączy incydentalny charakter statusu podatnika, tj. na podstawie przepisów art. 17 ustawy o VAT osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne są podatnikami tylko z tytułu określonych tymi przepisami czynności.

2

[Rozszerzenie statusu podatników] Podatnikami na podstawie przepisów art. 17 ustawy o VAT mogą być również podatnicy, o których mowa w art. 15 ustawy o VAT. Co więcej, w niektórych przypadkach podatnikami na podstawie przepisów art. 17 ustawy o VAT mogą być tylko podatnicy, o których mowa w art. 15 ustawy o VAT. W tym zakresie, przepisy art. 17 ustawy o VAT, w pewnym sensie rozszerzają status danych podmiotów jako podatników VAT.

3

[Mechanizm odwrotnego obciążenia] W czterech przypadkach (chodzi o przypadki, o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4, 5, 7 i 8 ustawy o VAT) uznanie za podatników jest związane z zastosowaniem tzw. mechanizmu samoobliczenia podatku (ang. reverse charge mechanism). Istotą tego mechanizmu jest przerzucenie obowiązku rozliczenia VAT z podatników dokonujących dostaw towarów oraz świadczących usługi na podmioty nabywające te towary oraz usługi.

Mechanizm samoobliczenia podatku ma zastosowanie przede wszystkim w dwóch przypadkach. Pierwszy z nich dotyczy dostaw towarów lub świadczenia usług i dokonują ich podatnicy, którzy nie mają na terytorium kraju siedziby działalności gospodarczej albo stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej (zob. art. 17 ust. 1 pkt 4 i 5 ustawy o VAT). W przypadkach takich nałożenie obowiązku rozliczenia VAT na nabywców towarów i usług jest w interesie:

·podatników dokonujących dostaw towarów lub świadczących usługi, dla których rozliczenie VAT - zważywszy na brak siedziby działalności gospodarczej albo stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju - mogłoby stanowić istotną trudność oraz