Komentarz do VAT 2019 - Art. 15

I. Uwagi wstępne

1

[Posiadanie statusu podatnika] Aby czynności wymienione w art. 5 ustawy o VAT (tj. w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu) podlegały opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, muszą być dokonywane przez podmiot, który w związku z ich wykonywaniem jest podatnikiem (zob. wyrok NSA z 24 kwietnia 2007 r., sygn. I FSK 603/06). W konsekwencji posiadanie przez dany podmiot statusu podatnika warunkuje opodatkowanie podatkiem od towarów i usług.

Komentowany artykuł stanowi pierwszy z trzech artykułów określających, jakie podmioty posiadają status podatnika. Jest to jednocześnie najważniejszy z tych trzech artykułów, gdyż tylko na podstawie art. 15 ustawy o VAT status podatnika przysługuje trwale. Podmiotom wymienionym w art. 16 i 17 ustawy o VAT status podatnika przysługuje jedynie incydentalnie.

2

[Globalne znaczenie pojęcia podatnik] Pojęcie podatnika nie jest ograniczone terytorialnie, a w konsekwencji należy je rozumieć globalnie. Podatnikami, o których mowa w art. 15 ustawy o VAT, są zatem wszystkie na świecie podmioty, które wykonują samodzielnie działalność gospodarczą.

W szczególności nie ma podstaw, aby określenie podatnik, o którym mowa w art. 15 ustawy o VAT (pojawiające się wielokrotnie w ustawie o VAT) rozumieć jako podatnika posiadającego siedzibę działalności gospodarczej na terytorium kraju. Wniosek ten potwierdza brzmienie niektórych przepisów VAT, np. art. 18a ust. 1 ustawy o VAT, który mówi o podatniku wymienionym w art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, nieposiadającym siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium państwa członkowskiego.

Stanowisko to potwierdził NSA w wyroku z 19 marca 2014 r. (sygn. I FSK 586/13). Czytamy w nim, że:

NSA

(...) podatnikiem, w rozumieniu art. 15 ust. 1 i art. 28a ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (...), jest nie tylko podatnik mający siedzibę na terytorium Polski, lecz również każdy podmiot mający siedzibę w innym państwie UE lub państwie trzecim, jeżeli tylko prowadzi samodzielnie w dowolnym miejscu działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 tej ustawy i art. 9 ust. 2 Dyrektywy 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej.