Ulga na złe długi w VAT i podatkach dochodowych

Wstęp

Zatory płatnicze i związana z nimi windykacja to zjawisko, które istotnie rzutuje na kondycję finansową przedsiębiorstw. Przy tym jest to niezwykle skomplikowana tematyka prawa prywatnego. Zdając sobie sprawę z wagi tych kwestii, ustawodawca wprowadził szereg rozwiązań podatkowych, które pozwalają na ochronę wierzycieli borykających się z zaległymi należnościami.

KUP WYDANIE PAPIEROWE>>>

Z drugiej strony na dłużników narzucono obowiązki, które mają ich mobilizować do terminowych zapłat. Podstawowym rozwiązaniem podatkowym jest ulga na złe długi, która od długiego czasu obowiązuje w zakresie VAT, a od 1 stycznia 2020 r. wprowadzona została w zakresie podatków dochodowych PIT i CIT. Stosowanie tych rozwiązań podatkowych nie jest jednak pozbawione problemów. Funkcjonująca od wielu lat ulga w zakresie VAT pokazuje, jak trudne to zagadnienie i jak wiele wątpliwości interpretacyjnych jej dotyczy. Również przepisy w zakresie podatków dochodowych nie są materią łatwą. W publikacji w sposób praktyczny wyjaśniamy stosowanie tych ulg oraz istniejące wątpliwości. Pamiętamy jednocześnie o zmianie prezentacji ulgi na złe długi w zakresie VAT z uwagi na nową strukturę JPK oraz likwidację deklaracji VAT. Nie zapominamy również o innych rozwiązaniach podatkowych, które pozwalają rozliczać nieściągalne wierzytelności, niezależnie od ulgi na złe długi.

Borykając się z trudnymi wierzytelnościami, należy pamiętać, że rozwiązania podatkowe pomogą wierzycielom ulżyć fiskalnie, jednak w żadnym przypadku urząd skarbowy nie ściągnie od dłużnika zaległej należności cywilnoprawnej. Windykacja to kwestia cywilnoprawna leżąca w gestii wierzyciela. Wskazywał na to m.in. NSA w wyroku z 30 stycznia 2019 r. (sygn. akt I FSK 71/17), który uznał prawidłowość następującego stanowiska:

NSA Sąd pierwszej instancji uznał, że organy właściwie wyjaśniały skarżącemu, że przepisy ustawy o VAT nie przewidują innego niż tzw. ulga na złe długi rodzaju zaspokojenia finansowego podatnika - wierzyciela. W szczególności przepisy cytowanej ustawy, jak również inne przepisy prawa podatkowego oraz regulujące sposób funkcjonowania i kompetencje organów podatkowych nie przewidują trybu innego działania tych organów. Wierzytelności strony wobec jej kontrahentów, wskazanych w załączonych do ww. wniosku wezwaniach do zapłaty, miały charakter cywilno-prawny. Ich źródłem były określone stosunki zobowiązaniowe, stronami których zgodziły się być oba podmioty, ukształtowane w oparciu o przepisy prawa cywilnego. Dla dochodzenia i egzekwowania należności cywilno-prawnych w polskim porządku prawnym przewidziany jest tryb postępowania cywilnego.