Likwidacja firmy - jak nie popełnić błędów w rozliczeniach VAT

Decyzja o zakończeniu prowadzenia działalności gospodarczej wiąże się z szeregiem obowiązków prawnych i podatkowych. Jednym z aspektów, który często umyka uwadze przedsiębiorców w trakcie likwidacji firmy, są obowiązki związane z podatkiem VAT. O czym trzeba pamiętać i jak uniknąć błędów w rozliczeniach VAT?

Zobacz również: Jak rozliczyć VAT po zakończeniu działalności >>>

Obowiązek zgłoszenia likwidacji działalności

Przedsiębiorca likwidujący działalność gospodarczą, musi pamiętać, że ciążą na nim określone obowiązki względem urzędu skarbowego.

Podatnik przekazuje informację o zaprzestaniu wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT za pomocą formularza VAT-Z. Zgłoszenie stanowi dla naczelnika urzędu skarbowego podstawę do wykreślenia przedsiębiorcy z rejestru jako podatnika VAT.

W przypadku gdy zaprzestanie wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu nie zostanie zgłoszone przez przedsiębiorcę, naczelnik urzędu skarbowego wykreśli z urzędu podatnika z rejestru jako podatnika VAT.

Obowiązek podatkowy w przypadku towarów objętych remanentem

Przedsiębiorca, który podjął decyzję o likwidacji działalności jest zobowiązany do sporządzenia spisu z natury. Obowiązek ten wynika z art. 14 ustawy o VAT. Nie dotyczy jednak wszystkich podatników likwidujących działalność. Spis wykonujemy na dzień rozwiązania spółki lub zaprzestania działalności.

Zgodnie z art. 14 ustawy o VAT, opodatkowaniu podlegają towary własnej produkcji i towary, które po nabyciu nie były przedmiotem dostawy towarów, jeżeli w stosunku do nich podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego w następujących przypadkach:

• rozwiązania spółki cywilnej lub handlowej niemającej osobowości prawnej,
• zaprzestania przez podatnika będącego osobą fizyczną wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu, który jest obowiązany do zgłoszenia zaprzestania działalności naczelnikowi urzędu skarbowego,
• niewykonywania przez podatnika będącego osobą fizyczną czynności podlegających opodatkowaniu przez co najmniej dziesięć miesięcy (nie dotyczy to podatników, którzy zawiesili wykonywanie działalności gospodarczej na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej).

Warunkiem opodatkowania wskazanych składników majątku jest to, żeby podatnikowi przysługiwało względem tych składników prawo do odliczenia podatku naliczonego.

Zasada nie dotyczy osób prawnych, na których nie spoczywa obowiązek opodatkowania towarów po zaprzestaniu prowadzenia działalności. Podstawą opodatkowania będzie wówczas cena nabycia towarów lub towarów podobnych, a gdy nie ma ceny nabycia – koszt wytworzenia, określone w momencie dostawy tych towarów.

Spis z natury obejmuje wszystkie rzeczowe składniki majątku (tj. towary handlowe, materiały, wyroby gotowe także grunty oraz energię).

Środki trwałe po okresie wieloletniej korekty podatku naliczonego

W praktyce wiele wątpliwości budzi opodatkowanie remanentu likwidacyjnego w zakresie środków trwałych po okresie wieloletniej korekty podatku naliczonego. Korekta ta dotyczy m.in. towarów, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych, jeżeli zostały zaliczone do środków trwałych nabywcy, z wyłączeniem tych, których wartość początkowa nie przekracza 15 000 zł (art. 91 ust. 2 ustawy o VAT).

Wielu podatników szuka odpowiedzi na pytanie, czy na skutek upływu okresu korekty wyłączony zostaje obowiązek opodatkowania danego środka trwałego w remanencie likwidacyjnym.

W wyroku z dnia 16 czerwca 2016 r. TSUE (C-229/15) jednoznacznie przesądził o konieczności ujęcia w remanencie likwidacyjnym również środków trwałych po okresie korekty, rozdzielając funkcje korekty wieloletniej oraz opodatkowania w przypadku zaprzestania prowadzenia działalności gospodarczej. Trybunał podkreśli, że wieloletnia korekta służy dostosowaniu odliczenia podatku do rzeczywistego wykorzystania danego towaru do czynności opodatkowanych. Z kolei w przypadku opodatkowania remanentu likwidacyjnego chodzi o opodatkowanie składników, które zostały po likwidacji działalności. Na skutek zaprzestania działalności dochodzi do ostatecznej prywatnej konsumpcji towaru. Jak wynika z istoty podatku VAT, takie działanie zawsze powinno powodować obowiązek zapłaty podatku, ale bez możliwości odliczenia go przez finalnego nabywcę (tj. konsumenta).

Opracowanie: Katarzyna Bogucka

Czytaj więcej w najnowszym wydaniu Poradnika Gazety Prawnej

Błędy w rozliczeniach VAT. Na czym polegają i jak ich uniknąć - PORADNIK GAZETY PRAWNEJ >>>